A.Temel Ögeler
1.Yüklem Cümleyi Kuran,kesin yargıya bağlayan
çekimli kelime veya kelime gruplarınaYÜKLEM denir.
Örnek:yazın sıcak günleri ,etkisini hâlâ
HİSSETTİRİYOR Örnek:birdenbire onun gür ve cömert sesini İŞİTTİK.
Örnek:hayatın özü
SEVGİDİR. Örnek:en güvendiğim insan SENDİN. Örnek:şu an olayın gerçek nedenini
bilen YOK.
2.Özne yükleme göre olan , yani cümledeki
durumu ,yargıyı üstlenen ögedir. Özneyi Bulmak İçin Yükleme: " kim,
ne" soruları sorulur."
Örnek:KURAKLIK,
dünyamızı tehdit ediyor. Örnek: AĞAÇ, doğanın süsüdür. Örnek: AYAK İZLERİ, salona
kadar gidiyordu.
Örnek: ÇOLUK ÇOCUK, bahçede eğleniyordu.
Özne Çeşitleri: a.Gerçek Özne : Yüklemde
bildirilen kılış,durum,oluşu yapan ya da yargıyı üstlenen kişidir.
Örnek:yarışmaya BEŞ GRUP katılıyor.
Örnek: TÜRKÇE VE
MATEMATİK, öğrencilerin sevdiği derslerdir.
b.Sözde Özne: Gerçek öznenin bulunmadığı
cümlelerde NESNEYE, "sözde özne" denir
.
Örnek: okulumuza KAPALI SPOR SALONU yapıldı.
Örnek:BU BÜYÜK ELMAS, çok iyi korunuyor.
,
3. Nesne:cümlede öznenin yaptığı, yüklemde
bildirilen işten etkilenen ögeye "nesne" denir.
,Örnek: Burak ,
kardeşlerine HEDİYE almış.
Örnek:BUGÜNKÜ KONUMA
GELMEMİ, ailem ve öğretmenlerime borçluyum.
a.Belirtisiz Nesne: her zaman ismin yalın
durumundadır ,yani ismin hal eklerini (-i,-e,-de,-den)almaz. Belirtisiz Nesneyi
Bulmak İçin Yükleme: "ne,kim"sorusu sorulur.
Örnek:Bu test, ZOR SORULAR içeriyor.
Örnek:(Ben)yıllardır PASTIRMA yemiyordum.
b.Belirtili Nesne: Belirtili nesne , belirtme
durum ekini (-i hal ekini) alır. Belirtili Nesneyi Bulmak İçin Yükleme:
"Neyi, kimi" soruları sorulur.
Örnek:GÖRDÜKLERİNİ bana heyecanla anlattı.
Örnek: ne kadar BEKLEYECEĞİMİZİ bilmiyorum.
Örnek: BAHÇEDEKİ ÇİÇEKLERİN HEPSİNİ sulamış.
Örnek:arkadaşım, POLİSİYE ROMANLARI seviyormuş.
4.Yer Tamlayıcıs(Dolaylı Tümleç): Yer
tamlayıcısı cümlede; yönelme , bulunma,çıkma ve yer anlamı taşıyan ögedir. Yer
Tamlayıcısını Bulmak İçin Yükleme: " neye,
neyde,neyden,kime,kimde,kimden,nereye,nerede,nereden." soruları sorulur.
Örnek: öğrencilerden
biri, TAHTAYA güzel bir dize yazmış. Örnek: CEBİMDE seni mutlu edecek bir şey
var. Örnek:İÇERİDE güzel bir koku var.
5.Zarf Tamlayıcısı(Zarf Tümleci): Yüklemi ;
durum,zaman,miktar,yön,koşul,sebep ilgileri ile tamamlayan ögedir. Zarf
Tamlayıcısını Bulmak İçin Yükleme: "nasıl,ne zaman,ne kadar,niçin,hangi
şartla"gibi sorular sorulur.
Örnek:Çocuk HÜNGÜR HÜNGÜR ağlıyordu.
Örnek:şiir ezberlemeyi PEK seviyormuş.
Örnek:çocuklar ,sokakta oynamayı ÇOK severler.
Örnek:yıkık duvardan İÇERİ girdim
0 yorum:
Yorum Gönder